Među svetovnim baroknim objektima van Subotice se ističe dvorac Kraj u Bačkoj Topoli (Topolya), koji je sagrađen 1800–1802. godine u „copf“ stilu, nastao na prelazu od baroka ka klasicizmu, kao mesto prebivanja porodice artiljerijskog generala barona Pala Kraja (Kray Pál, 1735–1804). Pal Kraj je 1800. godine naselje Topolu sa pustarom Emušić dobio za svoje vojne zasluge kraljevskim ukazom. Slično drugim naseljima tadašnje južne Ugarske, dvorac je sagrađen kraj crkve. To je slobodno stojeća poznobarokna spratna građevina pravougaone osnove, sa glavnom fasadom okrenutom ka glavnom putu. Ne računajući crkvu, bila je to prva spratna građevina u naselju. Veliki ulazni portal sa lučnim otvorom je naglašen kamenim dovratnikom. Iznad njega se nalazi terasa sa ogradom od kovanog gvožđa, karakterističnim za ovaj period. Dvorcu je pripadao i tada moderan, veliki engleski park, poznat kao “Park Ziči. Zgrada je proglašena za spomenik kulture, a obnovljena je i zaštićena 1991. godine. U dvorcu se nalaze galerija i zavičajni muzej.
(Olga K. Ninkov)
Literatura:
Bakić, Svetlana (2009): Dvorci i letnjikovci Vojvodine. Pregled fonda graditeljskog nasleđa, stanje objekata, vlasnički odnosi, namene. In: Dvorci i letnjikovci Vojvodine, Nacionalna asocijacija za ekoturizam „Ekoturizam Srbija“, Bečej, 7–38.
Borovszky Samu (ed.) (1909): Bács – Bodrog vármegye, I., Budapest, 169–170.
Harkai Imre (2001): Istorija naselja i arhitekture. In: Harkai Imre (ed.): Monografija Bačke Topole 1750–1945. Daniel Print, Novi Sad, 119–142.